Sağlıklı Kumaş Kanserden Koruyor

Kıyafet satın alırken rengine, desenine ve üzerimizde nasıl durduğuna bakarız. Hâlbuki asıl dikkat etmemiz gereken, kıyafetlerin doğal ve sağlıklı kumaşlardan üretilip üretilmediğidir. Uluslararası standartlara uymayan giysiler, kansere kadar varan ciddi sağlık sorunlarına sebep olabilir.

Kumaşın kalitesini gösteren rengi ya da deseni değil; ham maddesi, hangi kimyasal süreçlerden geçtiği ve sağlıklı materyalden üretilmiş olmasıdır. Kıyafet alışverişinde sağlıklı kumaşları seçebilmek için öncelikle kumaş türlerini bilmek gerekir.

Hangi Kumaşlar Sağlıklı, Hangileri Zararlı?

Kumaş; pamuk, yün, keten ve ipek gibi doğal materyallerden üretilen ipliklerin dokunması ile elde edilen bir üründür. Giysi üretiminde kullanılan kumaşlar, lif kökenlerine göre sağlıklı ve zararlı olarak ayrılırlar.

Sağlıklı kumaşların en önemli özelliği doğal ham maddeler ile üretilmesidir. Pamuk, keten, kenevir, ipek, yün, alpaka, angora, kaşmir, tiftik, rami ve aluyot gibi doğal liflerden elde edilen kumaşlar sağlıklıdır.

• Pamuklu Kumaş: Her mevsime uygun, yüksek higroskopik (nem çeker) özelliğine sahip, alerjik olmayan ve cildi tahriş etmeyen bir kumaştır.
• İpek Kumaş: Isı yalıtımı iyidir; yazın serin, kışın sıcak tutar. İnce ve yumuşak yapıda bir kumaş türüdür.
• Keten Kumaş: Güçlü, parlak, alerjik olmayan ve yüksek su tutma kapasitesine sahip yapıdadır. Yaz mevsiminde cilt üzerinde serin bir etki bırakır.
• Kaşmir Kumaş: Çok ince, yumuşak yapılı, değerli ve aranan bir keçi yünü türüdür.
• Kenevir Kumaş: Antibakteriyel, yüksek higroskopik, nefes alabilir, pilling oluşturmayan ve UV koruma sağlayan özellikli bir kumaş türüdür.
• Yün Kumaş: Sıcak tutan, yumuşak, esnek ve yüksek su tutma kapasitesine sahip bir kumaştır.
• Alpaka Kumaş: 7 doğal renge sahip, sıcak tutma özelliği ile hafif ve ipeksi bir kumaştır.

Nanoteknoloji ile üretilen, kırışmayan, leke tutmayan suni kumaşlar ile neon renkli ya da baskılı kıyafetler insan sağlığını tehdit eden hastalıklara sebep olabilir. Kırışıklık tutmayan kumaşlarda kullanılan Formaldehit adlı kimyasal, akciğer ve cilt kanserine neden olur. İzin verilen limit üstü renklendirici (azo boyar) içeren kumaşlara dokunmak dahi kanser yapabilir. Rayon, polyester, akrilik, asetat ve naylon gibi sentetik yapıdaki kumaşlar sağlığa zararlıdır.

• Polyester Kumaş: Kimyasal yöntemlerle naylon ve petrol artığı olan plastikten elde edilen en tehlikeli kumaş türüdür. Kısırlık, düşük, kadın hastalıkları, gribal enfeksiyon, davranış değişiklikleri ve kansere sebep olabilir.
• Naylon (Poliamid) Kumaş: Dünyada üretilen ilk sentetik liftir. Kömür, yağ, doğalgaz ve petrolden elde edilir. Zararlı ve kalıcı kimyasal yöntemlerle üretilir. Alerjik reaksiyonlara, omurga ağrısına, baş dönmesine ve kansere neden olabilir.
• Akrilik Kumaş: Ham maddesi olan sentetik polimerler kanserojendir. Teri emmediği için vücudun ısı dengesini bozarak gribal enfeksiyonlara sebep olur. Yapısında bulunan dimetilformamid (CDC), deri ile doğrudan temas sonucunda karaciğer hasarına sebep olabilir.

PBDE: Aleve karşı dayanıklı bir kumaş türüdür. Beyin hasarına, tiroid bozukluğuna, kısırlığa, dikkat eksikliği ve hiperaktivitiye sebep olduğu gözlemlenmiştir

İnsan Sağlığı İçin Tekstilde Kalite Kontrol Şart

Tekstilde sağlıklı bir yaşam için hem üreticiye hem de tüketiciye belli görevler düşüyor. Tüketicilerin zararlı kumaşlardan üretilmiş, sağlığı tehdit eden kimyasal süreçlerden geçmiş giysileri satın almamaları gerekiyor. Böylelikle tüketiciler, zaman içerisinde arz – talep denklemini etkileyerek üreticilerin sağlıklı giysiler üretmelerini sağlayabilirler. Peki kıyafet satın alırken nelere dikkat etmelisiniz?

• Sentetik, leke tutmayan, kırışmayan kumaşları satın alınmaktan kaçınılmalı
• Suni deri ürünlerden uzak durulmalı
• Uzak Doğu menşeili ürünleri tercih etmemeli
• Organik giysi satın alırken GOTS Product ibaresi ile ana sertifika ve lot numarası olup olmadığına dikkat etmeli
• Satın alacağınız giysilerin ucuz olmasından ziyade sağlıklı ve doğal kumaşlardan üretilmiş olmasına özen gösterin.

Sürdürülebilir tekstil için üreticilerin, hem çalışan sağlığını hem de tüketici sağlığını göz önünde bulundurmaları gerekir. Bunun için yapılması gereken en önemli şey, üretimde kalite kontroldür. (Bkz: Sürdürülebilir Tekstilde Kalite Kontrol Neden Önemli?) Tekstilde kalite kontrole önem veren üreticiler, maddi manevi kazanç sağlarlar.

• Doğal ve sağlıklı üretimi benimseyen tekstil firmaları, yeşil pazardan pay alırlar.
• Üretimde kimyasal kullanımının azaltılması, çalışanların sağlığını olumlu yönde etkileyerek performans ve verimi yükseltir.
• Tekstil firmalarının, çalışan ya da tüketici tarafından hukuksal süreçlerle karşılaşmasını engeller.
• Sağlıklı kumaş üretimi yapan firmalar, tüketicinin güvenini kazanarak sadık bir müşteri kitlesi elde ederler. Bu da rakiplerine karşı avantaj sağlar.
• Sağlıklı kumaş üretimi için kalite kontrolü ön planda tutan firmalar, ürün iadesi gibi sorunlarla karşılaşmazlar. Üretim ve teslimat sonrası maliyetlerin düşmesi ile şirketlerin kâr oranı artar.
• Sağlıklı kumaş üreten tekstil firmaları, dünya ve çevre sağlığına katkıda bulunarak “çevre dostu marka” imajıyla prestij kazanırlar. (Bkz: Greenpeace, Dünyaca Ünlü Markalar ve Zehirli Giysiler)

Tüm dünyada organik ürünlerin trend hâline gelmesi, tekstil firmaları için de bir fırsattır. Bu fırsatı değerlendirmek için kalite kontrole önem vererek daha iyi, daha sağlıklı ve daha doğal kumaş üretimi hedeflenmelidir. 1973’ten itibaren sektörde faaliyet gösteren Aygenteks güvencesiyle, tüm tekstil ve kalite kontrol test cihazlarını buraya tıklayarak inceleyebilirsiniz.